İşletmelerde Psikososyal Risk Yönetimi ve Küresel Kalkınma Hedefleri: İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme
BM'ye göre, yaklaşık 2,2 milyar insan yoksulluk sınırının altında yaşamakta ve insana yakışır iş bulmak her zaman daha da zorlaşmaktadır. Küresel olarak 200 milyon insan işsizdir ve 783 milyonu yoksul olmak üzere 1,4 milyar kişi güvencesiz işlerde çalışmaktadır. Cinsiyetler arası küresel ücret farkı %23'te ve öngörülere göre önemli bir çaba harcamadan eşit ücrete ulaşmak 68 yıl daha alacaktır. Ayrıca, üye ülkelerdeki istihdam söz konusu olduğunda, kötü istihdam koşullarıyla ilişkili kayıt dışı çalışma genellikle bir normdur ve ele alınması gereken önemli bir zorluk olmaya devam etmektedir.
Ekonomik büyüme tüm dünya için pozitif bir güç olmalıdır. Bu nedenle, finansal ilerlemenin çevreye zarar vermeden insana yakışır tatmin edici işler yaratmasını sağlamak önemlidir. Çalışan hakları gözetilip bankacılık ve finansal hizmetlerine daha fazla erişim sağlanması ve yeni işler yaratılması teşvik edildiğinde, herkesin girişimcilik ve yenilikçilikten faydalanması mümkün olacaktır.
Küresel kalkınma hedeflerinin 8’ncisi (SKH 8), dünya çapında insana yakışır iş ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi, özellikle aşağıdakileri yaparak sağlamayı amaçlamaktadır:
- 2030 yılına kadar tam istihdam, herkes için insana yakışır, üretken iş ve eşit işe eşit ücret.
- 2025 yılına kadar zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğini sonlandırmak ve istihdam yaratmayı artırmak için yatırım yapmak,
- Girişimcilik ve inovasyonu destekleyerek kadınların ve çocukların en çok maruz kaldıkları kayıt dışı çalışmayı ele almak.
- İstihdam fırsatlarını artırmak için yatırımı, girişimciliği ve yeniliği desteklemek
İnsana Yakışır İş ve Psikolojik Sağlık
Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre, “her bireyin kendi potansiyelini gerçekleştirdiği, yaşamın normal stresleriyle baş edebildiği, üretken ve verimli çalışabildiği ve kendi topluluğuna katkı sağlayabilidiği kendini iyi hissetme hali” psikolojik sağlık olarak tanımlanmaktadır.
Bir işe sahip olmak, o iş güvencesizse, sağlık için iyi değildir. Çalışanlara standart istihdamla aynı korumaları sağlamayan standart dışı istihdam biçimlerinin artması, çalışanların ve ailelerinin fiziksel ve zihinsel sağlıkları üzerinde zararlı bir etkiye sahiptir. Standart olmayan istihdam biçimlerinin zararlı sağlık sonuçları, sosyoekonomik yelpazedeki değişikliklere göre hissedilmektedir. Ayrıca iş yerindeki fiziksel, ergonomik, psikososyal ve kimyasal tehlikeler çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmekte; fiziksel olarak zorlu veya tehlikeli işler; vardiyalı çalışma ve fazla mesai dahil olmak üzere uzun veya düzensiz çalışma saatleri, uzun süreli hareketsiz çalışma; çalışanların sağlığıyla ilgili ciddi tehlikelerle karşı karşıya kalmasına sebep olur.
En temel çalışma koşulları: (1) yeterli geçim ücreti, (2) çalışma saatlerinin sınırları ve (3) güvenli ve sağlıklı iş yerleridir.
İnsana yakışır iş, “çalışma”nın öznel anlamı ve iyi çalışma koşullarını neyin oluşturduğuna ilişkin nesnel bir tanım arasındaki ilişkide mevcuttur. Bu nedenle çalışma koşulları ile birlikte işin psikososyal boyutlarını belirleyebilmek kapsamlı bir işletme sistemi çözümlemesi için gereklidir. Meslek hastalıklarının sistematik olarak izlenmesi, gözetimi ve psikososyal risk yönetimi, her iş yerine en uygun yenilikçi önlemlerin geliştirilmesini kolaylaştırmaktadır.
İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme İçin Psikososyal Risk Yönetimi
Hedef 8.8, çalışan haklarının korunması ve güvenli çalışma ortamlarının teşvik edilmesini içermektedir.
Sağlık ve güvenlik mevzuatının ve temel iş sağlığı hizmetlerinin sağlanmasının kayıt dışı istihdam edilenler de dahil olmak üzere tüm çalışanları kapsayacak şekilde genişletilmesi, işle ilgili hastalık ve yaralanmaları azaltmaktadır. Çalışanların gerekli sağlık ve güvenlik bilgilerine ilişkin farkındalığını artırmaya, sürece uyum ve katılımlarını artırmaya yönelik çabalar, iş sağlığı tehlikelerinin azaltılmasına da yardımcı olmaktadır.
İş yerinde psikososyal risklerin ele alınması, iş yeri stresine karşı risk değerlendirme ve risk yönetim sistemlerinin uygulanması, organizasyonel ve bireysel önleyici kontrol önlemlerinin benimsenmesi, çalışanların başa çıkma yeteneklerinin artırılması, organizasyonel iletişimin iyileştirilmesi, karar alma süreçlerine çalışan katılımının arttırılması, iş yerinde sosyal destek sistemleri ve sağlık ve güvenliğin güçlendirilmesi; kalp hastalığı, anksiyete, depresyon ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları gibi stres kaynaklı fiziksel ve zihinsel hastalıkları azaltmakta ve sürdürülebilir ve üretken işletmelerin gelişmesine katkı sunmaktadır.
Psikolojik olarak sağlıklı ve güvenli bir iş yeri yaratma konusunda daha fazla kaynak istiyorsanız, İş sağlığı ve Güvenliği sistemlerinde Psikososyal risklerin açıklandığı bültenimize göz atın.
Referanslar
Blustein, D. L., Olle, C., Connors-Kellgren, A., & Diamonti, A. J. (2016, January 1). Decent work: A psychological perspective. Frontiers. Retrieved June 21, 2022, from https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2016.00407/full
Decent work and economic growth. International Partnerships - European Commission. (2021, August 4). Retrieved June 21, 2022, from https://ec.europa.eu/international-partnerships/sdg/decent-work-and-economic-growth_en#:~:text=The%208th%20Sustainable%20Development%20Goal,for%20equal%20work%20by%202030
Goal 8: Decent work and economic growth. The Global Goals. (2022, March 15). Retrieved June 21, 2022, from https://www.globalgoals.org/goals/8-decent-work-and-economic-growth/
Health, Decent Work Policy brief and the economy - euro.who.int. (n.d.). Retrieved June 21, 2022, from https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0011/397793/SDG-8-policy-brief_4.pdf
Pouyaud, J. (1AD, January 1). For a psychosocial approach to decent work. Frontiers. Retrieved June 21, 2022, from https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2016.00422/full